Wettelijke verdeling overlijden partner: hoe wordt de erfenis afgewikkeld?

Tot 2003 hadden kinderen het recht om hun deel van de erfenis meteen op te eisen als hun ene ouder overleden was, en de andere nog leefde. Het kon dan bijvoorbeeld gebeuren dat de achtergebleven ouder zijn woning moest verkopen, om de kinderen hun deel van de erfenis uit te kunnen betalen. Wilde je dit voorkomen, dan moest je als ouders een langstlevende testament maken, waarin je bepaalde dat al je bezittingen bij je overlijden naar je echtgenoot / partner gingen. Dit is veranderd. Sinds 2003 geeft de wet bescherming aan de achtergebleven echtgenoot en de geregistreerde partner. Dit wordt nu de langstlevende partner genoemd.

Langstlevende

Sinds 2003 is het zo geregeld dat bij overlijden de langstlevende partner automatisch alle bezittingen (en schulden) van de overledene erft. De kinderen kunnen niet meer meteen hun erfdeel opeisen. Zij krijgen alleen een vordering in geld ter grootte van hun erfdeel. Deze vordering kunnen zij pas opeisen als de andere (stief)ouder ook is overleden. Zodra er een achterblijvende echtgenoot /partner én een kind is, gelden deze regels. In een testament kan hier wel van worden afgeweken.

Erfenis en gemeenschap van goederen

Ben je in gemeenschap van goederen getrouwd dan is al jullie gezamenlijke vermogen van jullie samen. Hetzelfde geldt voor de schulden die jullie zijn aangegaan. Jullie zijn hier allebei voor de helft eigenaar van. De helft van alles is van jou, de andere helft van jouw partner. Komt jouw partner te overlijden, dan valt zijn/haar helft in de nalatenschap. De andere helft was al van jou.

Vanuit je eigen huis je notaris zaken (online) regelen

Maak snel een testament op maat bij Thuisnotaris. Wij bieden de scherpste tarieven in de markt. Heb je meer hulp nodig? Dan staan wij voor je klaar om je te helpen en adviseren.

Bekijk onze site en oriënteer gratis en ontdek zelf alle mogelijkheden!

Thuisnotaris

's Hertogenbosch

Diensten

Notarissen

Bekijk profiel

Bij het verdelen van de erfenis gaat het dus alleen om het deel van jouw partner. Dit moet worden verdeeld onder de erfgenamen. Is er geen testament en zijn er kinderen, dan krijgen de kinderen een deel van deze nalatenschap. Alleen komt dit deel pas vrij als ook jij komt te overlijden. De erfenis wordt dus wel direct verdeeld maar de erfgenamen hebben dan een vordering op de langstlevende.

Extreem uitgavenpatroon

In principe is de echtgenoot/partner vanaf het overlijden van de ander de eigenaar van het vermogen. Dit betekent ook dat hij/zij het vermogen helemaal op kan maken als hij/zij dat wil. Dit is natuurlijk niet de bedoeling, maar het kan wel. Is er sprake van een erg extreem uitgavenpatroon, dan kunnen de kinderen ingrijpen. In dat geval kun je de rechter vragen om het vermogen onder bewind te stellen. Om dit te kunnen doen moet je wel kunnen bewijzen dat de langstlevende “als gevolg van geestelijke of lichamelijke toestand, niet meer in staat is ten volle de vermogensrechtelijke belangen zelf waar te nemen”. Het is niet makkelijk om dit te bewijzen. Een advocaat kan samen met jou bekijken hoeveel kans van slagen jouw zaak heeft.

Voorbeeld uit de praktijk

Karin en Jan zijn in gemeenschap van goederen getrouwd en hebben samen een vermogen van 600.000 euro dat voor het grootste deel in hun huis zit. Karin en Jan hebben samen twee kinderen. Er is geen testament. Als Jan komt te overlijden is de wettelijke verdeling van toepassing. Karin en Jan waren in gemeenschap van goederen getrouwd, dus de helft van het vermogen (300.000) is sowieso van Karin. De ander helft moet na het overlijden van Jan worden verdeeld tussen Karin en de kinderen. Toch krijgen de kinderen hun erfdeel pas, als Karin ook overlijdt. Tot die tijd hebben allebei de kinderen een vordering van 100.000 euro op Karin. Karin mag eventueel (een deel van) de vordering tijdens haar leven aflossen, zonder dat dit gevolgen heeft voor de schenkbelasting.

Hertrouwen

Maar wat nou als de langstlevende besluit opnieuw te trouwen? Ook dan gelden gewoon de regels van de wettelijke verdeling. Er is een (nieuwe) echtgenoot/partner en er zijn kinderen. Dus het vermogen gaat naar de nieuwe echtgenoot, en niet meteen naar de kinderen uit het eerste gezin. De kinderen moeten wachten op hun erfdeel tot het overlijden van de stiefouder. Was er een testament, dan kan hierin zijn opgenomen, dat het deel van de kinderen moet worden uitbetaald als de partner opnieuw gaat trouwen.

Wilsrechten

Zie je als kind dat de langstlevende ouder de hele erfenis erdoor jaagt, dan kun je dit voorkomen door gebruik te maken van je wilsrechten. Dit betekent dat je vader of moeder kunt aanspreken en vragen jouw deel van de erfenis over te dragen. Hierbij gaat het alleen om bezittingen of goederen en dus niet om geld. Als jij gebruik maakt van je wilsrechten word je officieel eigenaar van deze spullen. Wel houdt de langstlevende het vruchtgebruik. Dit betekent dus dat jij op papier eigenaar bent, maar dat de langstlevende nog wel gebruik mag maken van bijvoorbeeld de woning. Je hebt op dat moment natuurlijk nog niet zoveel aan jouw erfdeel, omdat de langstlevende ouder het recht van gebruik hierover houdt, maar je voorkomt in ieder geval dat de ouder het erfdeel helemaal kan opmaken.

De langstlevende ouder kan ook besluiten dat hij/zij geen behoefte meer heeft aan de wettelijke verdeling. De langstlevende kan dan de regels van de wettelijke verdeling ongedaan maken. Dit heet een ongedaanmaking.

Samengesteld gezin

Steeds meer stellen gaan scheiden. Na een scheiding ontstaat uiteindelijk vaak een nieuwe gezinssituatie. Dit heet een samengesteld gezin. Zo’n samengesteld gezin brengt vaak nogal wat vragen met zich mee. Ook op het gebied van het erfrecht. In de casus “Wat erven de kinderen als vader een nieuwe partner heeft?” behandelen we één van de vele situaties die kunnen voorkomen. Heb je hier verdere hulp bij nodig, dan mag je natuurlijk altijd een van onze specialisten benaderen.

Direct hulp via Thuisnotaris

Thuisnotaris biedt het meest uitgebreide testament tegen een vaste prijs. Ontdek het zelf door gratis je testament te ontdekken en te verkennen, dan mag je natuurlijk altijd een van onze specialisten benaderen. Regel het direct via Thuisnotaris of bel 085 8000 102.