De legitieme portie is het wettelijke minimumdeel van een erfenis waarop een kind (de legitimaris) altijd recht op heeft. Simpel gezegd: je kan een kind nooit helemaal onterven. Een kind heeft altijd recht op de legitieme portie.
Uit onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen blijkt dat Nederlanders verschillende meningen hebben over deze regeling. In deze blog bespreken we de standpunten, mogelijke gevolgen van afschaffing, en voorstellen voor verbeteringen.
Meningen over de legitieme portie
De meningen over de legitieme portie zijn verdeeld. Zo’n 80% van de Nederlanders vindt dat de legitieme portie op zijn minst gedeeltelijk behouden moet blijven. Daarvan zegt 40% dat kinderen onder alle omstandigheden een deel van de erfenis moeten kunnen opeisen, ongeacht de wens van de ouders. De andere 40% vindt dat het recht op een legitieme portie afhankelijk moet zijn van de omstandigheden. De overige 20% wil dat de legitieme portie volledig wordt afgeschaft. Ouders moeten zelf de volledige vrijheid hebben over hun nalatenschap. Als zij bepalen dat hun kinderen niets mogen erven dan moet dit mogelijk zijn.
Gevolgen afschaffing legitieme portie
Wat betekent het als de legitieme portie wordt afgeschaft? We zetten een aantal punten op een rij:
- Behoeftige kinderen:
Het wegvallen van de legitieme portie kan problematisch zijn voor kinderen die afhankelijk zijn van financiële ondersteuning. Hierbij kan je denken aan studerende kinderen of kinderen met een handicap. Daarom adviseren experts om andere wettelijke rechten uit te breiden, zoals een eenmalige uitkering voor levensonderhoud. - Regelgeving:
Afschaffing zou de regelgeving vereenvoudigen, maar kan ook leiden tot meer juridische procedures, omdat onterfde kinderen andere mogelijkheden gaan zoeken om aanspraak te maken op een deel van de nalatenschap.
Verbeteren huidige wetgeving
Het onderzoek besteed ook aandacht aan manieren om de huidige wetgeving te verbeteren:
- Afspraken vooraf:
Maak het mogelijk om bij leven al afspraken te kunnen vastleggen over het wel of niet aanspraak maken op de legitieme portie. - Meer duidelijkheid:
Zorg voor meer transparantie over het recht op inzage in documenten en informatie die nodig is om de legitieme portie te berekenen. - Bescherming tegen misbruik:
Maak het mogelijk om testamenten en andere wilsbeschikkingen te vernietigen als er sprake is van misbruik van omstandigheden. - Verplichte toelichting:
Stel een duidelijke uitleg verplicht bij wilsbeschikkingen waarin kinderen worden onterfd of benadeeld.
De legitieme portie blijft een onderwerp waar verschillend over gedacht wordt. Of het nu gaat om volledige afschaffing of verbetering van de huidige regels, het is duidelijk dat deze regeling aandacht blijft vragen van zowel wetgevers als de samenleving. Het is nu aan de politiek en de juridische praktijk om een koers te bepalen die recht doet aan de belangen van alle betrokkenen.