Vruchtgebruik testament: wie heeft het recht en wat zijn de regels?

Bij een erfenis kan er in een testament ook zijn opgenomen dat er sprake is van vruchtgebruik, maar wat is vruchtgebruik nou eigenlijk? Vruchtgebruik is het recht om gebruik te maken van goederen die eigenlijk niet van jou zijn. Een testament waarin dit is geregeld heet een vruchtgebruik-testament.

In een vruchtgebruik-testament kan je bijvoorbeeld vastleggen dat jouw kinderen eigenaar worden van hun deel van de erfenis (bijvoorbeeld het huis), maar jouw partner met wie je samenwoont het mag blijven gebruiken. Op die manier kan je voorkomen dat jouw partner ineens het huis uit moet.

Recht van vruchtgebruik

Bij een vruchtgebruik-testament gaat het meestal om een woning of vermogen. Degene die het vruchtgebruik krijgt mag de woning blijven gebruiken of kan profiteren van de rente uit het vermogen. Dit heet het recht van vruchtgebruik. In de meeste gevallen wordt een vruchtgebruik-testament opgemaakt door een ouder die een nieuwe partner krijgt. De ouder wil de nieuwe partner in bescherming nemen. Een vruchtgebruik-testament is daar zeker geschikt voor. Op deze manier zorg je ervoor dat de nieuwe partner goed achterblijft, terwijl de erfgenamen toch eigenaar blijven van bijvoorbeeld de woning.

Het vruchtgebruik eindigt meestal als de vruchtgebruiker komt te overlijden. Hij/zij is dan de langstlevende. Hierna krijgen de officiële erfgenamen weer de beschikking over hun eigendom.

Langstlevende

Houdt de langstlevende het vruchtgebruik zolang hij leeft? Dat hangt ervan af. Je kunt in een testament ook bepalen dat het vruchtgebruik ophoudt als de langstlevende bijvoorbeeld hertrouwt of naar een verzorgingstehuis gaat. Het recht van vruchtgebruik eindigt dan. De kinderen krijgen vanaf dat moment het volledige eigendom van hun erfenis en kunnen er mee doen wat ze willen. Ook kan er in het testament bepaald zijn dat de langstlevende partner het vruchtgebruik tot de dood behoudt.

De rechten en plichten van de vruchtgebruiker wordt bepaald door het testament en door de wettelijke regels voor het recht van vruchtgebruik.

Bloot eigendom

Nog zo’n vreemde term. Bloot eigendom. Is er een vruchtgebruik testament, waarin is vastgelegd dat de partner in de woning mag blijven wonen terwijl de kinderen de erfgenamen zijn? Dan is de betreffende woning bloot eigendom. Dit betekent dat het een eigendom is waar de kinderen eigenlijk niet aan hebben tot de partner komt te overlijden.

Belastingvoordeel

Los van het feit dat je met een vruchtgebruik-testament jouw partner in bescherming kan nemen en goed kan achterlaten, heeft zo’n testament nog een voordeel. Op het moment dat de langstlevende komt te overlijden en de erfgenamen weer volledig eigenaar worden van de erfenis is de kans groot dat de woning of het vermogen ondertussen in waarde is gestegen. Over deze winst hoeft geen erfbelasting betaald te worden. Op deze manier kan een vruchtgebruik-testament belastingtechnisch erg lucratief zijn.

Het voordeel zit hem niet alleen in de belastingvrije waardestijging, maar ook in het feit dat zij bij het overlijden de erfbelasting niet over hun volle erfdeel wordt berekend. Hun erfdeel is immers belast met vruchtgebruik en hier wordt bij het berekenen van de erfbelasting rekening mee gehouden. Op die manier profiteren zij eigenlijk dubben van deze constructie.

Nadeel vruchtgebruik-testament

Het vruchtgebruik- testament heeft ook zo zijn nadelen. Zo kunnen er problemen ontstaan als het contact tussen de erfgenamen en de vruchtgebruiker/langstlevende niet goed is. Wil de vruchtgebruiker/langstlevende bijvoorbeeld de woning verkopen of een extra hypotheek afsluiten, dan kan dit alleen met de medewerking van de kinderen. Zijn de verhoudingen verstoord, dan kan dit nogal lastig zijn. Mediation of de hulp van een advocaat kan hierbij een oplossing bieden.

Let op:

In een testament kan geregeld zijn dat de vruchtgebruiker zonder medewerking van de kinderen kan verkopen of een hypotheek kan afsluiten.

Hoe leg je een vruchtgebruik-testament vast?

Net als andere testamenten kan een vruchtgebruik-testament alleen worden opgesteld door een notaris. Zelf iets op papier zetten is niet rechtsgeldig. Dit moet echt officieel gebeuren. Of een vruchtgebruik-testament voor jou lucratief kan zijn en of het verstandig is om jouw nalatenschap op deze manier te regelen zal moeten worden bekeken. Dit verschilt per situatie. Een notaris kan je hier alles over vertellen en je hier ook advies over geven. Neem hiervoor gerust contact op met één van de notarissen uit onsz netwerk.