Duizenden ouderen krijgen jaarlijks te maken met ouderenuitbuiting of financiële ouderenmishandeling. Het aantal meldingen neemt ieder jaar toe. Dit terwijl er ook heel veel ouderen zijn die geen aangifte doen, omdat zij zich hiervoor schamen. Maar wat is ouderenuitbuiting nou precies en wat kan je er tegen doen?
Wat is ouderenuitbuiting?
Gaat het over het uitbuiten van ouderen, dan heb je het over verschillende dingen. Zo kan het zijn dat die vriendelijke buurvrouw wekelijks de boodschappen doet met de pinpas van haar buurman en ook even wat boodschappen voor zichzelf afrekent, bankrekeningen die leeg getrokken worden door kleinkinderen die de bankzaken we even zullen regelen en de huishoudelijke hulp die ineens in het testament is opgenomen. Kortom… het is dus op een slimme manier geld afhandig maken van ouderen, door hun vertrouwen te winnen.
Digitalisering
Door de digitalisering van onze samenleving wordt het steeds makkelijker om misbruik te maken van ouderen. Doordat zij zelf niet goed om kunnen gaan met computers en smartphones besteden ouderen hun financiële zaken vaak uit aan anderen. Meestal gaat het hier om mensen die zij vertrouwen zoals familieleden, mantelzorgers of buren. Helaas gaat dit niet altijd goed.
Ondertussen gaat de overheid uit van 30.000 gevallen van financiële uitbuiting van ouderen per jaar. Volgens deskundigen ligt dit aantal echter fors hoger. Dit doordat slachtoffers bang zijn om aangifte te doen, zich schamen of overlijden, waardoor bewijs verloren gaat. Deze gevallen blijven onder de radar.
Hoe werkt financiële uitbuiting?
Ouderen zijn kwetsbaar en hebben op bepaalde fronten hulp nodig. Daders bieden deze hulp aan, paaien, geven de oudere aandacht en wekken vertrouwen. Hierna worden zij geïndoctrineerd en geïsoleerd van andere mensen met wie zij veel contact hebben. Hierdoor worden zij steeds afhankelijker van de dader. Als een oudere eenmaal geïsoleerd is en er geen andere mensen meer zijn die zicht hebben op de situatie begint het kaalplukken.
Vormen van misbruik
Er zijn verschillende vormen van financiële uitbuiting. Zo kan iemand misbruik maken van een pinpas of van een volmacht die de oudere aan hem/haar heeft gegeven. In andere gevallen worden ouderen onder druk gezet om een testament op te maken of aan te passen om op die manier aanspraak te kunnen maken op de erfenis.
Te laat
Vaak wordt deze vorm van oplichting eigenlijk te laat ontdekt. Pas na het overlijden van de betreffende oudere blijkt dat de erfenis is verdwenen. Het wordt dan heel lastig om dit te bewijzen. Ook zijn er gevallen van ouderen die de betaling bijvoorbeeld de huur uit handen hebben gegeven en door financieel misbruik hun huis kwijtraken.
Voorkomen
In 2015 heeft de overheid besloten dat er meer aandacht moest komen voor ouderenuitbuiting. Om uitbuiting te voorkomen werden er ‘lokale allianties’ opgericht die ouderen moeten beschermen tegen financieel misbruik. In zo’n alliantie werken veel verschillende partijen samen. Hierbij kan je denken aan thuiszorg, notarissen, banken, gemeenten en de politie.
Toch is er de afgelopen jaren te weinig aandacht geweest voor deze allianties, waardoor hier eigenlijk maar weinig van terecht is gekomen. Dit zorgt ervoor dat het aantal gevallen van financieel misbruik bij ouderen alleen maar stijgt.
Wat kan je doen?
Heb je zelf het idee dat een oudere in jouw omgeving wordt uitgebuit, dan is het belangrijk om aan de bel te trekken. Gaat het om jouw vader of moeder, dan zou je bewindvoering kunnen aanvragen bij de rechter. Op die manier kan je zelf de controle houden over de uitgaven die worden gedaan.
Daarnaast is het belangrijk dat ouderen zich bewust worden van hun kwetsbare situatie en dat zij zorgvuldiger omgaan met bijvoorbeeld hun pinpas. De overheid probeert ouderen hiervan te doordringen met een informatiepakket dat zij kunnen bestellen. Helaas moet ook dit wel weer online…